Фотокнига
Мир глазами Ф. М. Достоевского
Ф. М. Достоевский глазами мира

Представьте, что Ф. М. Достоевский — наш современник, вместо чернил и карандаша у него фотоаппарат, он собирает фотоальбом, который станет визуализацией его идей, образов, тем. Посмотрите на мир, в котором мы живем, глазами Ф. М. Достоевского.

Эта фотокнига — уникальное художественное высказывание, созданное на основе фоторабот участников творческого эксперимента, а также сопровождающих фоторяд аудиозаписей отдельных фрагментов произведений классика. В ее создании приняли участие люди разного возраста, разных профессиональных ориентиров, разных культур.

Результаты эксперимента сложились в полифоническую композицию, в которой зазвучали разные голоса, объединенные идеями Ф. М. Достоевского.

Приглашаем погрузиться в атмосферу загадочного мира великого классика.

1
«Истинная вера помогает человеку
найти правильный путь в жизни»
Автор фото: Карапетян Сара Каридоновна Армения, г. Ереван.
Под подушкой его лежало Евангелие. Он взял его машинально. Эта книга принадлежала ей, была та самая, из которой она читала ему о воскресении Лазаря. В начале каторги он думал, что она замучит его религией, будет заговаривать о Евангелии и навязывать ему книги. Но, к величайшему его удивлению, она ни разу не заговаривала об этом, ни разу даже не предложила ему Евангелия. Он сам попросил его у ней незадолго до своей болезни, и она молча принесла ему книгу.
Under his pillow lay the New Testament. He took it up mechanically. The book belonged to Sonia; it was the one from which she had read the raising of Lazarus to him. At first he was afraid that she would worry him about religion, would talk about the gospel and pester him with books. But to his great surprise she had not once approached the subject and had not even offered him the Testament. He had asked her for it himself not long before his illness and she brought him the book without a word.
Նրա բարձի տակ դրված էր ավետարանը։ Նա մեքենայաբար վերցրեց այն։ Այդ գիրքը պատկանում էր Սոնյային, հենց այն գիրքն էր, որի մեջ Սոնյան նրա համար կարդում էր աղքատ Ղազարոսի հարությանը վերաբերող տեղերը։ Տաժանակրության սկզբում նակարծում էր, թե Սոնյան նրա գլուխը տանելու է կրոնով, խոսելու է ավետարանի մասին ու նրան գրքեր է հրամցնելու։ Բայց նրան մեծագույն զարմանք էր պատճառում այն, որ Սոնյան ոչ միանգամ չխոսեց այդ մասին, ոչ մի անգամ նրան նույնիսկ չառաջարկեց ավետարանը։ Իր հիվանդանալուց քիչ առաջ նա ինքն էր ավետարանը խնդրել Սոնյայից, ու վերջինս դա բերել և լուռ հանձնել էր նրան։

2
«Страна церквей»
Автор фото:
Матосян Сюзанна Арутюновна
Армения, г. Ереван. Искусствовед
На земле же воистину мы как бы блуждаем, и не было бы драгоценного Христова образа пред нами, то погибли бы мы и заблудились совсем, как род человеческий пред потопом. Многое на земле от нас скрыто, но взамен того даровано нам тайное сокровенное ощущение живой связи нашей с миром иным, с миром горним и высшим, да и корни наших мыслей и чувств не здесь, а в мирах иных.
On earth, indeed, we are, as it were, astray, and if it were not for the precious image of Christ before us, we should be undone and altogether lost, as was the human race before the flood.
Much on earth is hidden from us, but to make up for that we have been given a precious mystic sense of our living bond with the other world, with the higher heavenly world, and the roots of our thoughts and feelings are not here but in other worlds.
Իսկ երկրի վրա կարծես թե խարխափում ենք արդարև, ու եթե չլիներ մեր առաջ թանկագին պատկերը Քրիստոսի, ապա բոլորովին կմոլորվեինք ու կկործանվեինք իսպառ, ինչպես մարդկային ցեղը ջրհղեղից առաջ։ Երկրի վրա շատ բան գաղտնիք է մեզ համար, բայց դրա փոխարեն շնորհված է մեզ այն զգացողությունը խորախորհուրդ, որով զգում ենք մերկենդանի կապը մյուս աշխարհի հետ. երկնային ու բարձրագույն աշխարհի, ու նաև արմատները մեր մտքերի ու զգացումների ոչ թե այստեղ են, այլ ուրիշ աշխարհներում։

3
«Мир за окном»

Автор фото: Хачатрян Наируи Феликсовна
Армения, г. Ереван.
Филолог

О моё милое детство! <…> Золотое, прекрасное время! Жизнь сказывалась впервые, таинственно и заманчиво, и так сладко было знакомиться с нею. Тогда за каждым кустом, за каждым деревом как будто еще кто-то жил, для нас таинственный и неведомый; сказочный мир сливался с действительным.
Oh, my dear childhood! The first foretaste of life was mysterious and alluring, and it was so sweet to get glimpses of it. In those days behind every bush, behind every tree, someone still seemed to be living, mysterious, unseen by us, fairyland was mingled with reality.
Օ՜, իմ քաղցր մանկություն: <...> Ոսկե, հրաշալի ժամանակ: Կյանքն առաջին անգամ թվաց առեղծվածային և գայթակղիչ, և այնքան քաղցր էր նրան ճանաչելը: Այդ ժամանակ ամեն թփի հետևում, ամեն ծառի հետևում ասես ինչ-որ մեկը ապրել է առեղծվածային ու անծանոթ մեզ; հեքիաթային աշխարհը միաձուլվել է իրականին:

4
«Нравственный выбор»
Автор фото: Карапетян Елен Кареновна
Армения, г. Ереван. Маркетолог

И не дивно, что вместо свободы впали в рабство, а вместо служения братолюбию и человеческому единению впали, напротив, в отъединение и уединение, как говорил мне в юности моей таинственный гость и учитель мой. А потому в мире все более и более угасает мысль о служении человечеству, о братстве и целостности людей и воистину встречается мысль сия даже уже с насмешкой, ибо как отстать от привычек своих, куда пойдет сей невольник, если столь привык утолять бесчисленные потребности свои, которые сам же навыдумал? В уединении он, и какое ему дело до целого. И достигли того, что вещей накопили больше, а радости стало меньше.

Другое дело путь иноческий. Над послушанием, постом и молитвой даже смеются, а между тем лишь в них заключается путь к настоящей, истинной уже свободе: отсекаю от себя потребности лишние и ненужные, самолюбивую и гордую волю мою смиряю и бичую послушанием, и достигаю тем, с помощию Божьей, свободы духа, а с нею и веселья духовного!

And it's no wonder that instead of gaining freedom they have sunk into slavery, and instead of serving, the cause of brotherly love and the union of humanity have fallen, on the contrary, into dissension and isolation, as my mysterious visitor and teacher said to me in my youth. And therefore the idea of the service of humanity, of brotherly love and the solidarity of mankind, is more and more dying out in the world, and indeed this idea is sometimes treated with derision.
For how can a man shake off his habits? What can become of him if he is in such bondage to the habit of satisfying the innumerable desires he has created for himself? He is isolated, and what concern has he with the rest of humanity? They have succeeded in accumulating a greater mass of objects, but the joy in the world has grown less.

The monastic way is very different. Obedience, fasting, and prayer are laughed at, yet only through them lies the way to real, true freedom.
I cut off my superfluous and unnecessary desires, I subdue my proud and wanton will and chastise it with obedience, and with God's help I attain freedom of spirit and with it spiritual joy.

Եվ զարմանալի չէ, որ ազատության փոխարեն ստրկության մեջ ընկան, իսկ եղբայրասիրության ու մարդկային միավորման ծառայելու փոխարեն, ընդհակառակն, տարանջատվեցին ու մեկուսացան, ինչպես իմ խորհրդավոր այցելուն և ուսուցիչն ասաց ինձ երիտասարդությանս օրերին։ Ուստի և աշխարհում ավելի ու ավելի է աղոտանում մարդկության ծառայելու, եղբայրական սիրո և մարդկանց միասնականության գաղափարը, և հիրավի՝ նույնիսկ ծաղրանքով են վերաբերվում արդեն այդ գաղափարին, որովհետև ինչպե՞ս կարող են հրաժարվել իրենց սովորություններից, ի՞նչ ընթացք կարող է բռնել ստրուկն այս, եթե այնքան սովոր է գոհացնելու իր անհաշիվ պահանջները, որ ինքն իսկ հնարել է իր համար։ Մեկուսացել է նա, և ի՞նչ գործ ունի ամբողջ մարդկության հետ։ Ու հասել են այն բանին, որ ավելի շատ իրեր են կուտակել, բայց նվազել է ուրախությունը։


Այլ բան է վանական ուղին։ Հնազանդության, ծոմապահության ու աղոթքի վրա ծիծաղում են նույնիսկ, մինչդեռ դրանց մեջ է լոկ այն ուղին, որ տանում է դեպի իսկական, արդեն ճշմարիտ ազատությունը. ավելորդ ու անհարկի պահանջները կտրում ու հեռացնում են ինձնից, անձնասեր ու հպարտ իմ կամքը սաստում ու ձաղկում եմ հնազանդության միջոցով, և այդպիսով, օգնությամբն աստուծո, հասնում եմ ոգու ազատության ու դրա հետ նաև հոգեկան ուրախություն եմ ձեռք բերում։

5
«Водопад»
Автор фото:
Карапетян Ани Араевна
Армения, г. Ереван.

У нас там водопад был, небольшой, высоко с горы падал и такою тонкою ниткой, почти перпендикулярно, – белый, шумливый, пенистый; падал высоко, а казалось, довольно низко, был в полверсте, а казалось, что до него пятьдесят шагов. Я по ночам любил слушать его шум; вот в эти минуты доходил иногда до большого беспокойства. Тоже иногда в полдень, когда зайдешь куда-нибудь в горы, станешь один посредине горы, кругом сосны, старые, большие, смолистые; вверху на скале старый замок средневековый, развалины; наша деревенька далеко внизу, чуть видна; солнце яркое, небо голубое, тишина страшная. Вот тут-то, бывало, и зовет всё куда-то, и мне всё казалось, что если пойти всё прямо, идти долго-долго и зайти вот за эту линию, за ту самую, где небо с землей встречается, то там вся и разгадка, и тотчас же новую жизнь увидишь, в тысячу раз сильней и шумней, чем у нас; такой большой город мне всё мечтался, как Неаполь, в нем все дворцы, шум, гром, жизнь...
We had a waterfall there, not a big one, it fell fromhigh up the mountain in a very thin thread, almostperpendicular— white, noisy, foamy; it fell from a greatheight, but it seemed low; it was half a mile away, butit seemed only fifty steps. I liked listening to the noise of it at night; and at those moments I'd sometimes get very restless. Also at noon sometimes, when I'd wander off somewhere into the mountains, stand alone halfway up a mountain, with pines all around, old, big, resinous; up on a cliff there's an old, ruined medieval castle, our little village is far down, barely visible; the sun is bright, the sky blue, the silence terrible.Then there would come a call to go somewhere, and it always seemed to me that if I walked straight ahead, and kept on for a long, long time, and went beyond that line where sky and earth meet, the whole answer would be there, and at once I'd see a new life, a thousand times stronger and noisier than ours; I kept dreaming of a big city like Naples, where it was all palaces, noise, clatter, life ...
Այնտեղ մի ջրվեժ ունեինք, փոքրիկ, թափվում էր բարձր սարից և այնպիսի բարակ շիթով, գրեթե ուղղահայաց, սպիտակ, աղմկոտ, փրփրադեզ, թափվում էր բարձրից, բայց թվում էրբավական ցածր, կես վերստ հեռավորության վրա էր, բայց թվում էր, թե մինչև այնտեղ հիսունքայլ է։ Ես սիրում էի գիշերներն ունկնդրել նրա աղմուկին. ահա այդ րոպեներին երբեմնսաստիկ անհանգստություն էր գալիս վրաս։ Նույնպես երբեմն կեսօրին, երբ բարձրանում եսուրոր լեռները, մենակ կանգնում ես լեռան մեջտեղը, շուրջդ սոճիներ են, հնամենի, մեծ, խեժոտ, բարձրում, ժայռի վրա միջնադարյան հին ամրոց է, փլատակներ, մեր գյուղակը հեռուցածումն է, հազիվ է երևում, արևը պայծառ է, երկինքը կապույտ, սարսափելի լռություն։ Ահահենց այդ պահերին պատահում էր, որ շարունակ ձգտում էի ինչ֊որ տեղ, և ինձ թվում էր, որեթե մարդ շարունակ գնա ուղիղ, գնա երկար-երկար և անցնի ահա այն գծի հետևը, հենց այնգծի, որտեղ երկինքն ու երկիրը հանդիպում են իրար, ապա այնտեղ է հարցի ամբողջ լուծումը, և անմիջապես նոր կյանք կտեսնես, հազարապատիկ ուժգին ու աղմկալի, քան մեզ մոտ․ եսշարունակ երազում էի այնպիսի մեծ քաղաքի մասին, ինչպես Նեապոլն է, այնտեղ անվերջպալատներ են, աղմուկ, աղաղակ, կյանք...

6
«Душа»
Автор фото:
Саргсян Люсине Кареновна
Армения, г.Ереван. Ординатор
Господа, – воскликнул я вдруг от всего сердца, – посмотрите кругом на дары Божии: небо ясное, воздух чистый, травка нежная, птички, природа прекрасная и безгрешная, а мы, только мы одни безбожные и глупые и не понимаем, что жизнь есть рай, ибо стоит только нам захотеть понять, и тотчас же он настанет во всей красоте своей, обнимемся мы и заплачем…
Gentlemen," I cried suddenly, speaking straight from my heart, "look around you at the gifts of God, the clear sky, the pure air, the tender grass, the birds; nature is beautiful and sinless, and we, only we, are sinful and foolish, and we don't understand that life is heaven, for we have only to understand that and it will at once be fulfilled in all its beauty, we shall embrace each other and weep."

Պարոնա՜յք,— բացականչեցի հանկարծ ի խորոց սրտի,— նայեցեք չորս կողմ՝ աստուծո բարիքներին. պայծառ երկինք, վճիտ օդ, քնքուշ խոտեր, թռչնակներ, գեղեցիկ ու անմեղ բնություն, և մենք, մե՛նք ենք միայն անաստված ու հիմար և չենք հասկանում, թե դրախտ է կյանքը, որովհետև բավական է, որ ուզենք հասկանալ, և իսկույն կտիրի դրախտն իր ամբողջ գեղեցկությամբ, կգրկենք իրար ու կարտասվենք...

7
«Божье слово»
Автор фото: Карапетян Елен Кареновна
Армения, г. Ереван. Маркетолог

— Тайна что? все есть тайна, друг, во всем тайна Божия. В каждом дереве, в каждой былинке эта самая тайна заключена. Птичка ли малая поет, али звезды всем сонмом на небе блещут в ночи — всё одна эта тайна, одинаковая. А всех бо́льшая тайна — в том, что душу человека на том свете ожидает. Вот так-то, друг!
What is the mystery? Everything is a mystery, dear; in all is God's mystery. In every tree, in every blade of grass that same mystery lies hid. Whether the tiny bird of the air is singing, or the stars in all their multitudes shine at night in heaven, the mystery is one, ever the same. And the greatest mystery of all is what awaiteth the soul of man in the world beyond. So it is, dear!

― Ինչ է գաղտնի՞քը։ Ամեն բան գաղտնիք է, բարեկամս, ամեն բանում Աստծո գաղտնիքը կա։ Ամեն ծառում, ամեն ցողունի մեջ այդ նույն գաղտնիքը կա։ Պստիկ մի ծիտ է երգում, թե աստղերի մի ամբողջ բույլ է գիշերը երկնքում փայլում այդ նույն գաղտնիքն է, միևնույն գաղտնիքը։ Իսկ ամենամեծ գաղտնիքը էն է, թե մարդու հոգուն ինչ է սպասում այն աշխարհում։ Հենց էդպես, բարեկամս։

8
«Осень»
Автор фото:
Саргсян Ангелина Эдвардовна
Армения, г. Ереван.
Искусствовед

Осенний вечер я любила больше, чем утро. Я помню, в двух шагах от нашего дома, под горой, было озеро. Это озеро, — я как будто вижу его теперь, — это озеро было такое широкое, светлое, чистое, как хрусталь! Бывало, если вечер тих, — озеро покойно; на деревах, что по берегу росли, не шелохнет, вода неподвижна, словно зеркало. Свежо! холодно! Падает роса на траву, в избах на берегу засветятся огоньки, стадо пригонят — тут-то я и ускользну тихонько из дому, чтобы посмотреть на мое озеро, и засмотрюсь, бывало.
Autumn evenings better than autumn mornings. I remember how beside our house, at the foot of a hill, there lay a large pond, and how the pond—I can see it even now!—shone with a broad, level surface that was as clear as crystal. On still evenings this pond would be at rest, and not a rustle would disturb the trees which grew on its banks and overhung the motionless expanse of water. How fresh it used to seem, yet how cold! The dew would be falling upon the turf, lights would be beginning to shine forth from the huts on the pond’s margin, and the cattle would be wending their way home.

Աշնանային երեկոն ես ավելի շատ էի սիրում, քան առավոտը։ Հիշում եմ, որ մեր տնից մի փոքր հեռու՝ սարի տակ, լիճ կար։ Այդ լիճը, կարծես հիմա եմ տեսնում, այդ լիճը այնքան պայծառ էր, պարզ, բյուրեղի պես։ Երբեմն, եթե երեկոն հանգիստ էր, լիճը խաղաղ: Ափին աճող ծառերի երկայնքով չի շարժվում, ջուրն անշարժ է, հայելու պես։ Թարմ! ցուրտ! Ցողը թափվում է խոտերի վրա, լապտերներ վառվում են ափի խրճիթներում, նախիրը քշվելու է, և ես զգուշորեն դուրս եմ վազում տնից, որ նայեմ իմ լիճին։ Ես կլանվում էի, լինում էր:

9

«Дорога в Сибирь»
Автор фото:
Мелоян Сусанна Гагиковна
Россия, г. Омск.
Экономист
У меня было тяжело на сердце и как-то смутно, неопределенно от многих разнообразных ощущений. ... Но свежий воздух оживил меня, и так как обыкновенно перед каждым новым шагом в жизни чувствуешь какую-то живость и бодрость, то я, в сущности, был очень спокоен и пристально глядел на Петербург, проезжая мимо празднично освещенных домов и прощаясь с каждым домом в особенности»» — Ф. М. Достоевский «Дорога в Сибирь».
Սիրտս ծանրացել էր և ինչ-որ անհասկանալի, անորոշ բազում տարբեր զգացմունքներից: ... Բայց մաքուր օդը վերակենդանացրեց ինձ, և քանի որ կյանքի յուրաքանչյուր նոր քայլից առաջ սովորաբար ինչ-որ աշխուժություն և կենսուրախություն ես զգում, ես, փաստորեն, շատ հանգիստ էի և նայում էի Պետերբուրգին, անցնելով տոնական լուսավորված տների կողքով և հրաժեշտ տալով հատկապես յուրաքանչյուր տանը։» - Ֆ.Մ.Դոստոևսկի:
10

«Один луч солнца»
Автор фото:
Аросян Светлана Оганесовна
Россия, г.Абинск.
Адвокат
Я люблю мартовское солнце в Петербурге, особенно закат, разумеется в ясный, морозный вечер. Вся улица вдруг блеснет, облитая ярким светом. Все дома как будто вдруг засверкают. Серые, желтые и грязно-зеленые цвета их потеряют на миг всю свою угрюмость; как будто на душе прояснеет, как будто вздрогнешь и кто-то подтолкнет тебя локтем. Новый взгляд, новые мысли... Удивительно, что может сделать один луч солнца с душой человека!
I love the March sun in Petersburg, especially at sunset, in clear frosty weather, of course. The whole street suddenly glitters, bathed in brilliant light. All the houses seem suddenly, as it were, to sparkle. Their grey, yellow, and dirtygreen hues for an instant lose all their gloominess, it is as though there were a sudden clearness in one’s soul, as though one were startled, or as though someone had nudged one with his elbow. There is a new outlook, a new train of thought....It is wonderful what one ray of sunshine can do for the soul of man!

Ես սիրում եմ Սանկտ Պետերբուրգի մարտի արևը, հատկապես մայրամուտը, պարզ, ցրտաշունչ երեկոյին: Ամբողջ փողոցը հանկարծակի փայլում է՝ ողողված վառ լույսով։ Բոլոր տները կարծես հանկարծակի փայլում են: Մոխրագույն, դեղին և կեղտոտ կանաչ գույները մի պահ կկորցնեն իրենց ողջ մռայլությունը. ասես հոգիդ կպարզվի, ասես դու սարսռում ես, և ինչ-որ մեկը արմունկով քեզ կհրթի: Նոր հայացք, նոր մտքեր... Զարմանալի է, թե արևի մեկ ճառագայթն ինչ կարող է անել մարդու հոգու հետ:

11

«Лунный свет»
Автор фото:
Вартанян Маргарита Арташовна
Россия, г. Москва.
Экономист
– Положим, вы жили на луне, <...> вы там, положим, сделали все эти смешные пакости... Вы знаете наверно отсюда, что там будут смеяться и плевать на ваше имя тысячу лет, вечно, во всю луну. Но теперь вы здесь и смотрите на луну отсюда: какое вам дело здесь до всего того, что вы там наделали и что тамошние будут плевать на вас тысячу лет, не правда ли?
Suppose you had lived in the moon," Stavrogin interrupted, not listening, but pursuing his own thought, "and suppose there you had done all these nasty and ridiculous things....You know from here for certain that they will laugh at you and hold you in scorn for a thousand years as long as the moon lasts. But now you are here, and looking at the moon from here.
You don't care here for anything you've done there, and that the people there will hold you in scorn for a thousand years, do you?"

― Ասենք, թե լուսնի վրա էիք ապրում,― ընդհատեց Ատավրոգինը չլսելով ու շարունակելով իր միտքը,― ասենք, այնտեղ արել էիք բոլոր այդ ծիծաղելի գարշելիությունները... Դուք հաստատապես գիտեք այստեղից, որ այնտեղ ծիծաղելու են և թքել-մրելու են ձեր անունը հազար տարի, ընդմիշտ, լուսնով մեկ։ Բայց հիմա դուք այստեղ եք և լուսնին եք նայում այստեղից, ձեր ի՞նչ գործն է, թե ինչեր եք արել այնտեղ և որ այնտեղինները թքել-մրելու են ձեզ հազար տարի, այդպես չէ՞։

12

«Путь»
Автор фото:
Бабаева Камилла Бабакиши
Россия, г. Санкт-Петербург.
Менеджер-операционист
И вот снится ему: они идут с отцом по дороге к кладбищу и проходят мимо кабака; он держит отца за руку и со страхом оглядывается на кабак. Особенное обстоятельство привлекает его внимание: на этот раз тут как будто гулянье, толпа разодетых мещанок, баб, их мужей и всякого сброду. Все пьяны, все поют песни, а подле кабачного крыльца стоит телега, но странная телега. Это одна из тех больших телег, в которые впрягают больших ломовых лошадей и перевозят в них товары и винные бочки <…> Он бежит подле лошадки, он забегает вперед, он видит, как ее секут по глазам, по самым глазам! Он плачет. Сердце в нем поднимается, слезы текут. Один из секущих задевает его по лицу; он не чувствует, он ломает свои руки, кричит, бросается к седому старику с седою бородой, который качает головой и осуждает всё это. Одна баба берет его за руку и хочет увесть; но он вырывается и опять бежит к лошадке.

And now he dreamt that he was walking with his father past the tavern on the way to the graveyard; he was holding his father's hand and looking with dread at the tavern. A peculiar circumstance attracted his attention: there seemed to be some kind of festivity going on, there were crowds of gaily dressed townspeople, peasant women, their husbands, and riff-raff of all sorts, all singing and all more or less drunk. Near the entrance of the tavern stood a cart, but a strange cart. It was one of those big carts usually drawn by heavy cart-horses and laden with casks of wine or other heavy goods. He ran beside the mare, ran in front of her, saw her being whipped across the eyes, right in the eyes! He was crying, he felt choking, his tears were streaming. One of the men gave him a cut with the whip across the face, he did not feel it. Wringing his hands and screaming, he rushed up to the grey-headed old man with the grey beard, who was shaking his head in disapproval. One woman seized him by the hand and would have taken him away, but he tore himself from her and ran back to the mare.

Եվ ահա նա երազում տեսնում է, որ ինքը հոր հետ գնում է դեպի գերեզմանոցը տանող ճանապարհով և անցնում օղետան կողքից, բռնել է հոր ձեռքից և վախով նայում է օղետանը։ Առանձնահատուկ մի հանգամանք գրավում է նրա ուշադրությունը։ Այս անգամ այնտեղ կարծես թե զբոսանք է, հավաքվել են զուգված քաղքենուհիներ, ուրիշ կանայք, դրանց ամուսինները և ամեն տեսակ խուժան։ Բոլորը հարբած են, բոլորը երգեր են երգում, իսկ օղետան մուտքի առջև կանգնած է մի սայլ, տարօրինակ սայլ։ Դա մեկն է այն մեծ սայլերից, որոնց լծում են բեռնատար մեծ ձիեր և որոնցով ապրանքներ ու գինու տակառներ են փոխադրում։ <…> Ռոդյան վազում է ձիուկի կողքից, առաջ է անցնում, տեսնում է, թե ինչպես են խփում ձիուկի աչքերին, հենց աչքերին։ Նա լալիս է։ Սիրտը ճմլվում է, արցունքներ են հոսում։ Խարազանողներից մեկը դիպչում է նրա դեմքին, նա այդ չի զգում, նա հուսալքվում է, ճչում։ Նետվում է դեպի սպիտակամորուք, սպիտակահեր ծերունին, որը օրորում է գլուխը և դատապարտում այդ ամենը։ Մի կին բռնում Ռոդյայի ձեռքից և ուզում է տանել նրան, բայց նա պոկվում է և դարձյալ վազում դեպի ձիուկը։

13
«Заход солнца»
Автор фото:
Мелоян Сусанна Гагиковна
Россия, г. Омск
Экономист
«<...> старое горе великою тайной жизни человеческой переходит постепенно в тихую умиленную радость; вместо юной кипучей крови наступает кроткая ясная старость: благословляю восход солнца ежедневный, и сердце мое по-прежнему поет ему, но уже более люблю закат его, длинные косые лучи его, а с ними тихие, кроткие, умиленные воспоминания, милые образы изо всей долгой и благословенной жизни - а надо всем-то правда Божия, умиляющая, примиряющая, всепрощающая! Кончается жизнь моя, знаю и слышу это, но чувствую на каждый оставшийся день мой, как жизнь моя земная соприкасается уже с новою, бесконечною, неведомою, но близко грядущею жизнью, от предчувствия которой трепещет восторгом душа моя, сияет ум и радостно плачет сердце...».
«<...> it's the great mystery of human life that old grief passes gradually into quiet, tender joy.
The mild serenity of age takes the place of the riotous blood of youth.
I bless the rising sun each day, and, as before, my heart sings to meet it, but now I love even more its setting, its long slanting rays and the soft, tender, gentle memories that come with them, the dear images from the whole of my long, happy life- and over all the Divine Truth, softening, reconciling, forgiving!

My life is ending, I know that well, but every day that is left me I feel how earthly life is in touch with a new infinite, unknown, but approaching life, the nearness of which sets my soul quivering with rapture, my mind glowing and my heart weeping with joy...».

«<...> մարդկային կյանքի մեծ խորհուրդն է այն, որ հին վիշտն աստիճանաբար դառնում է խաղաղ, գորովագին ուրախություն։ Պատանեկան եռուն արյունը տեղի է տալիս հեզաբարո և հստակատես ծերության, օրհնում եմ արևածագն հանապազօրյա, և սիրտն իմ երգում է ծագող արևի դիմաց, ինչպես և առաջ, սակայն այժմ ավելի ևս սիրում եմ մայրամուտը նրա, երկար ու շեղ ճառագայթները նրա, և դրանց հետ՝ մեղմ, հեզահամբույր, գորովագին հիշատակները, սիրելի պատկերներն իմ ամբողջ երկար ու օրհնաշատ կյանքի, իսկ այդ բոլորի վրա տարածվում է աստվածային ճշմարտությունը, որ գորովանքով է լցնում սիրտը, հաշտեցնում է և ամեն ինչ ներում։ հիշատակները, սիրելի պատկերներն իմ ամբողջ երկար ու օրհնաշատ կյանքի, իսկ այդ բոլորի վրա տարածվում է աստվածային ճշմարտությունը, որ գորովանքով է լցնում սիրտը, հաշտեցնում է և ամեն ինչ ներում։ Վերջանում է կյանքն իմ, գիտեմ և ընբռնում եմ այդ, սակայն ինձ մնացյալ յուրաքանչյուր օրվա մեջ զգում եմ, թե ինչպե՜ս իմ երկրային կյանքն արդեն շփման մեջ է մտնում մի նոր, անհուն, անծանոթ, բայց շուտով գալիք կյանքի հետ, որի նախազգացումից թրթռում է իմ հոգին ցնծությամբ, փայլում է միտքս և ուրախությամբ արտասվում է սիրտն իմ...».
14
«Вера»
Автор фото:
Саргсян Люсине Кареновна
Армения, г.Ереван.
Ординатор

Без высшей идеи не может существовать ни человек, ни нация. А высшая идея на земле лишь одна и именно — идея о бессмертии души человеческой, ибо все остальные «высшие» идеи жизни, которыми может быть жив человек, лишь из одной нее вытекают.
Առանց բարձրագույն գաղափարի չի կարող գոյություն ունենալ ո՛չ մարդ, ո՛չ ազգ։ Եվ երկրի վրա կա միայն մեկ բարձրագույն գաղափար, այն է՝ մարդու հոգու անմահության գաղափարը, քանի որ կյանքի մնացած բոլոր «բարձրագույն» գաղափարները, որի միջոցով մարդը կարող է կենդանի լինել, բխում են միայն դրանից:
15
«Христианская смерть»
Автор фото:
Саргсян Люсине Кареновна
Армения, г.Ереван. Ординатор
«Когда доктор стал осматривать и выстукивать грудь больного, с ним повторилось кровотечение, и на этот раз столь сильное, что Федор Михайлович потерял сознание. Когда его привели в себя – первые слова его, обращенные ко мне, были:
– Аня, прошу тебя, пригласи немедленно священника, я хочу исповедаться и причаститься!
Хотя доктор стал уверять, что опасности особенной нет, но, чтоб успокоить больного, я исполнила его желание. Мы жили вблизи Владимирской церкви, и приглашенный священник, о. Мегорский, чрез полчаса был уже у нас. Федор Михайлович спокойно и добродушно встретил батюшку, долго исповедовался и причастился. Когда священник ушел и я с детьми вошла в кабинет, чтобы поздравить Федора Михайловича с принятием Святых Таин, то он благословил меня и детей, просил их жить в мире, любить друг друга, любить и беречь меня. Отослав детей, Федор Михайлович благодарил меня за счастье, которое я ему дала, и просил меня простить, если он в чем-нибудь огорчил меня...
...Затем сказал мне слова, которые редкий из мужей мог бы сказать своей жене после четырнадцати лет брачной жизни:
– Помни, Аня, я тебя всегда горячо любил и не изменял тебе никогда, даже мысленно...»
«Երբ բժիշկը սկսեց զննել և հարվածել հիվանդի կրծքին, արյունահոսությունը կրկնվեց, և այս անգամ այնքան ուժեղ, որ Ֆյոդոր Միխայլովիչը կորցրեց գիտակցությունը։ Երբ նրան ուշքի բերեցին, ինձ ուղղված նրա առաջին խոսքերն էին.
-Անյա, աղաչում եմ, շտապ հրավիրիր քահանային, ես ուզում եմ խոստովանել և հաղորդություն ընդունել։
Չնայած բժիշկը սկսեց վստահեցնել, որ առանձնապես վտանգ չկա, բայց հիվանդին հանգստացնելու համար ես կատարեցի նրա ցանկությունը։ Մենք ապրում էինք Վլադիմիրսկայա եկեղեցու մոտ, իսկ հրավիրված քահանան՝ Տ. Մեգորսկին, կես ժամից արդեն մեզ մոտ էր։ Ֆյոդոր Միխայլովիչը հանգիստ և բարեհամբույր ընդունեց քահանային, երկար ժամանակ խոստովանության արեց և հաղորդություն ընդունեց։ Երբ քահանան հեռացավ, և ես երեխաների հետ մտա գրասենյակ՝ շնորհավորելու Ֆյոդոր Միխայլովիչին սուրբ խորհուրդները ընդունելու կապակցությամբ, նա օրհնեց ինձ և երեխաներին՝ խնդրելով ապրել խաղաղության մեջ, սիրել միմյանց, սիրել և հոգ տանել ինձ մասին։ Երեխաներին ճանապարհելով՝ Ֆյոդոր Միխայլովիչը շնորհակալություն հայտնեց ինձ տված երջանկության համար և խնդրեց, որ ներեմ նրան, եթե նա ինչ-որ կերպ նեղացրել էր ինձ...
... Հետո նա ինձ ասաց այն խոսքերը, որ հազվագյուտ ամուսինը կարող էր ասել իր կնոջը տասնչորս տարվա ամուսնական կյանքից հետո.

«Հիշիր, Անյա, ես քեզ միշտ շատ եմ սիրել և երբեք չեմ դավաճանել քեզ, նույնիսկ մտքումս...»:

Made on
Tilda